Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Dit museum heeft 19 objecten met een mogelijk problematische herkomstgeschiedenis.
Resultaat van dit onderzoek
Het museum heeft geconstateerd dat zich een aantal kunstvoorwerpen in de collectie bevindt met een problematische herkomstgeschiedenis.
De volgende kunstwerken werden reeds gemeld in het eindverslag van het museumonderzoek 1940-1948, de Eindrapportage Herkomst & Restitutie, december 2000:
- Albarello, verworven in mei 1936 op een veiling bij Julius Böhler te München en afkomstig uit de collectie van de joodse verzamelaar Margarete Oppenheim.
- Een zilveren bekerschroef van Andries Grill en een schaal van islamitisch aardewerk, verworven in 1937 bij het Berlijnse veilinghuis van Paul Graupe, afkomstig uit de geconfisqueerde collectie van de verzamelaar Emma Budge.
Twee schilderijen en vier borstelruggen werden in 1942 geveild bij het Haagse veilinghuis Van Marle & Bignell en zijn afkomstig uit de collectie van de joodse mevrouw S.E.L. Larsen-Menzel. Deze objecten werden in 1939 aan het museum in bruikleen gegeven aangezien de eigenares met haar kinderen naar de Verenigde Staten vertrok. In 1942 werden ze als vijandelijk bezit in beslag genomen en ter veiling gebracht waar ze door kunsthandel Sala gekocht werden. Hoe de objecten weer in het museum terecht kwamen is niet duidelijk.
- Jan Toorop, In de Nes. 1889. Olieverf op doek, 76,5 x 77,5 cm.
- Marius Bauer, Oosters straatje. Olieverf op doek, 76 x 135 cm.
- Vier borstelruggen
Bij het huidige onderzoek kwam nog een aantal objecten met een mogelijk problematische herkomstgeschiedenis tevoorschijn. Twee schilderijen en zes tekeningen zijn afkomstig uit de voormalige collectie van J. Goudstikker. In oktober 1940 zijn deze schilderijen en tekeningen in opdracht van Alois Miedl, die de kunsthandel dat jaar overnam, geveild bij het Amsterdamse veilinghuis Frederik Muller & Co.:
- Jan Sluijters, Neger met gele lendedoek. 1914. Olieverf op doek, 127,3 x 94,8 cm.
- George Breitner, Damesportret met roze blouse. 1890. Olieverf op doek, 194 x 87,5 cm.
- Jan Toorop, De arbeid in de kaarsenfabriek te Gouda, zes tekeningen uit een serie van twaalf. De andere zes tekeningen werden verworven door het Stedelijk Museum te Amsterdam.
Omdat het Haags Gemeentemuseum in opdracht van de gemeente Den Haag voor het museumonderzoek in 1998/1999 uitvoerig herkomstonderzoek heeft gedaan over de periode 1935-1956, heeft het zich voor het huidige onderzoek beperkt tot de verwervingen uit de periode 1933-1935 en de verwervingen in de jaren na 1956-heden. Het museum heeft laten weten dat voor de eerstgenoemde periode een inventarisatie is gemaakt van de aanwinsten en dat de periode na 1956 globaal bekeken is. Daarvoor zijn jaarverslagen, stamboeken en correspondentie doorgelopen.
Bij het huidige onderzoek werd van twee schilderijen geconstateerd dat ze in 1942 bij respectievelijk Van Marle & Bignell en Frederik Muller waren geveild. In 1980 kwamen ze door een schenking in het museum terecht:
- Floris Verster, Witdelftse vaas en kom met viooltjes. 1923. Olieverf op paneel, 34,5 x 24,5 cm.
- Matthijs Maris, Landschap met boerenschuren. 1860. Olieverf op paneel, 29,8 x 42 cm.
Informatie uit eerder onderzoek (Rapport Museale verwervingen 1940-1948)
Het onderzoek vond plaats in opdracht van de gemeente Den Haag en werd uitgevoerd tussen 1999 en 2000, waardoor niet alle resultaten in het eerdere rapport verschenen zijn. Als bronnen voor het onderzoek dienden jaarverslagen, stamboeken (oude) inventariskaarten en bruikleenakten zoals die bewaard worden in het Gemeentearchief te Den Haag.
Het Gemeentemuseum Den Haag heeft naar aanleiding van het herkomstonderzoek 1940-1948 een aantal rapportages gepubliceerd. De definitieve eindrapportage van het onderzoek Herkomst&Restitutie werd in januari 2001 aan de gemeente aangeboden.
Het museum meldt dat de werken die tot het bruikleen Stokvis behoren en sinds de Tweede Wereldoorlog helaas spoorloos verdwenen zijn, nog altijd vermeld staan op de lijst van vermiste werken bij het Art Loss Register. De objecten van Emanuel Vita Israel zijn in 2007 aan de erfgenamen gerestitueerd. De andere objecten waarvan destijds een problematische herkomstgeschiedenis werd vastgesteld, zijn nu weer in het verslag opgenomen.
Bekijk de reactie van het Gemeentemuseum Den Haag in het rapport Museale verwervingen 1940-1948 dat verscheen in 1999 naar aanleiding van het eerdere museumonderzoek.
Over dit museum en de collectie
Het Gemeentemuseum Den Haag bezit een grote internationale verzameling moderne kunst. Ook kunstnijverheid, oosterse en westerse keramiek, glas en zilver maken deel uit van de gemeentelijke collectie.
Objecten

Albarello
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Anoniem (Spanje)
- Titel
- Albarello
- Jaartal
- Circa 1400-1500
- Techniek
- Aardewerk, polychroom decor
- Afmetingen
- h. 29,7 cm, Ø12,8 cm
- Inventarisnummer
- OCE-1936-0003
- Categorie
- Kunstnijverheid
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze albarello behoorde tot de collectie van het joodse verzamelaarsechtpaar Oppenheim.
Toelichting
De familie Oppenheim...

Bekerschroef
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Andries Grill
- Titel
- Bekerschroef
- Jaartal
- 1642
- Techniek
- Zilver, gedeeltelijk verguld, gegoten en geciseleerd
- Afmetingen
- h. 25,5 x b. 10,9 x d. 10 cm
- Inventarisnummer
- OME-1937-0002
- Beschrijving
Bekerschroef, stam Bacchus op de ton, voet en bol versierd met kwabornamenten en dolfijnkoppen
- Categorie
- Kunstnijverheid
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
De bekerschroef behoorde tot de geconfisqueerde collectie van de erven Emma Budge.
Toelichting
Deze bekerschroef is afkomstig uit de collectie...

Schaal met viervoeter
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Anoniem (Sultanabad)
- Titel
- Schaal met viervoeter
- Jaartal
- 14e eeuw
- Techniek
- Kiezelaardewerk, slib en glazuur
- Afmetingen
- h. 5 cm, Ø 20,5 cm
- Inventarisnummer
- OCE-1937-0012
- Categorie
- Kunstnijverheid
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
De schaal behoorde tot de geconfisqueerde collectie van de erven Emma Budge.
Toelichting
Deze schaal is afkomstig uit de collectie van...

Borstelrug geribd met bloemdecor
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Anoniem
- Titel
- Borstelrug geribd met bloemdecor
- Jaartal
- Circa 1675-1724
- Techniek
- Faience/polychroom, groot vuur
- Afmetingen
- l. 19 (incl. ring) x b. 10,3 x h. 4,5 cm
- Inventarisnummer
- OCE-1942-0089
- Categorie
- Kunstnijverheid
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze borstelrug behoorde tot de geconfisqueerde collectie van Hans Ludwig Larsen.
Toelichting
Hans Ludwig Larsen was van joods Duitse origine en...

Borstelrug met bloemvaasdecor
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Anoniem
- Titel
- Borstelrug met bloemvaasdecor
- Jaartal
- Circa 1700-1749
- Techniek
- Faience/polychroom, klein vuur
- Afmetingen
- l. 15,4 x b. 8,9 x h. 3,1 cm
- Inventarisnummer
- OCE-1942-0091
- Categorie
- Kunstnijverheid
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze borstelrug behoorde tot de geconfisqueerde collectie van Hans Ludwig Larsen.
Toelichting
Hans Ludwig Larsen was van joods Duitse origine en...

Borstelrug met chinoiserie-decor met bloemvaasdecor
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Anoniem
- Titel
- Borstelrug met chinoiserie-decor met bloemvaasdecor
- Jaartal
- Circa 1700-1749
- Techniek
- Faience, groot vuur
- Afmetingen
- l. 16,3 x b. 10 cm
- Inventarisnummer
- OCE-1942-0090
- Categorie
- Kunstnijverheid
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze borstelrug behoorde tot de geconfisqueerde collectie van Hans Ludwig Larsen.
Toelichting
Hans Ludwig Larsen was van joods Duitse origine en...

Borstelrug met chinoiserie-decor
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Anoniem
- Titel
- Borstelrug met chinoiserie-decor
- Jaartal
- Circa 1700-1730
- Techniek
- Faience/polychroom, klein vuur
- Afmetingen
- l. 14,8 x b. 8,5 x h. 3,4 cm
- Inventarisnummer
- OCE-1942-0088
- Categorie
- Kunstnijverheid
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze borstelrug behoorde tot de geconfisqueerde collectie van Hans Ludwig Larsen.
Toelichting
Hans Ludwig Larsen was van joods Duitse origine en...

Damesportret met roze blouse
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- George Hendrik Breitner
- Titel
- Damesportret met roze blouse
- Jaartal
- 1890
- Techniek
- Olieverf op doek
- Afmetingen
- 194 x 87,5 cm
- Inventarisnummer
- SCH 1980-0016
- Categorie
- Schilderijen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Dit schilderij is afkomstig uit de vooroorlogse collectie van de joodse kunsthandelaar Jacques Goudstikker.
Toelichting
Het schilderij behoorde...

In de Nes (Nachtleven)
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Jan Toorop
- Titel
- In de Nes (Nachtleven)
- Jaartal
- 1889
- Techniek
- Olieverf op doek
- Afmetingen
- 76,5 x 77,5 cm
- Inventarisnummer
- SCH-1939-0023
- Categorie
- Schilderijen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Het schilderij behoorde tot de geconfisqueerde collectie van Hans Ludwig Larsen.
Toelichting
Hans Ludwig Larsen was van joods Duitse origine en...

Landschap met boerenschuren
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Matthijs Maris
- Titel
- Landschap met boerenschuren
- Jaartal
- Circa 1860
- Techniek
- Olieverf op papier
- Afmetingen
- 29,8 x 42 cm
- Inventarisnummer
- SCH-1980-0018
- Categorie
- Schilderijen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Het is niet bekend uit welke oud-Haagsche verzameling dit schilderij afkomstig is.
Toelichting
Het is niet bekend uit welke oud-Haagsche...

Neger met gele lendedoek
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Jan Sluijters
- Titel
- Neger met gele lendedoek
- Jaartal
- 1914
- Techniek
- Olieverf op doek
- Afmetingen
- 127,3 x 94,8 cm
- Inventarisnummer
- SCH-1980-0021
- Categorie
- Schilderijen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Dit schilderij is afkomstig uit de vooroorlogse collectie van de joodse kunsthandelaar Jacques Goudstikker.
Toelichting
Het schilderij behoorde...

Oosters straatje
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Marius Bauer
- Titel
- Oosters straatje
- Jaartal
- 1889
- Techniek
- Olieverf op doek
- Afmetingen
- 76 x 135 cm
- Inventarisnummer
- SCH-1939-0010
- Categorie
- Schilderijen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Het schilderij behoorde tot de geconfisqueerde collectie van Hans Ludwig Larsen.
Toelichting
Hans Ludwig Larsen was van joods Duitse origine en...

Witdelftse vaas en kom met viooltjes
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Floris Verster
- Titel
- Witdelftse vaas en kom met viooltjes
- Jaartal
- 1923
- Techniek
- Olieverf op doek
- Afmetingen
- 34,5 x 24,5 cm
- Inventarisnummer
- SCH-1980-0014
- Categorie
- Schilderijen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Het is niet bekend van wie Nederveen Boersma het schilderij heeft verworven.
Toelichting
Door Nederveen Boersma zijn veel verschillende...

De expeditie
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Jan Toorop
- Titel
- De expeditie
- Jaartal
- 1905
- Techniek
- Papier, pastel, conté
- Afmetingen
- 560 x 480 mm
- Inventarisnummer
- TEK-1940-0115
- Categorie
- Tekeningen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze tekeningen zijn afkomstig uit de vooroorlogse collectie van de joodse kunsthandelaar Jacques Goudstikker.
Toelichting
De zes tekeningen...

De gietsters
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Jan Toorop
- Titel
- De gietsters
- Jaartal
- 1905
- Techniek
- Papier, pastel, conté
- Afmetingen
- 544 x 483 mm
- Inventarisnummer
- TEK-1940-0112
- Categorie
- Tekeningen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze tekeningen zijn afkomstig uit de vooroorlogse collectie van de joodse kunsthandelaar Jacques Goudstikker.
Toelichting
De zes tekeningen...

De perskamer
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Jan Toorop
- Titel
- De perskamer
- Jaartal
- 1905
- Techniek
- Papier, pastel, conté
- Afmetingen
- 561 x 473 mm
- Inventarisnummer
- TEK-1940-0110
- Categorie
- Tekeningen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze tekeningen zijn afkomstig uit de vooroorlogse collectie van de joodse kunsthandelaar Jacques Goudstikker.
Toelichting
De zes tekeningen...

De roerkuip
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Jan Toorop
- Titel
- De roerkuip
- Jaartal
- 1905
- Techniek
- Papier, pastel, conté
- Afmetingen
- 564 x 482 mm
- Inventarisnummer
- TEK-1940-0111
- Categorie
- Tekeningen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze tekeningen zijn afkomstig uit de vooroorlogse collectie van de joodse kunsthandelaar Jacques Goudstikker.
Toelichting
De zes tekeningen...

De rogneerkamer
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Jan Toorop
- Titel
- De rogneerkamer
- Jaartal
- 1905
- Techniek
- Papier, pastel, conté
- Afmetingen
- 480 x 567 mm
- Inventarisnummer
- TEK-1940-0113
- Categorie
- Tekeningen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze tekeningen zijn afkomstig uit de vooroorlogse collectie van de joodse kunsthandelaar Jacques Goudstikker.
Toelichting
De zes tekeningen...

De smelterij
- Kunstenaar/ Vervaardiger
- Jan Toorop
- Titel
- De smelterij
- Jaartal
- 1905
- Techniek
- Papier, pastel, conté
- Afmetingen
- 566 x 471 mm
- Inventarisnummer
- TEK-1940-0114
- Categorie
- Tekeningen
- Museum
- Gemeentemuseum Den Haag
Onderzoeksresultaten
Conclusie
Deze tekeningen zijn afkomstig uit de vooroorlogse collectie van de joodse kunsthandelaar Jacques Goudstikker.
Toelichting
De zes tekeningen...