Herkomstonderzoek naar museale collecties in verband met roof, confiscatie of gedwongen verkoop in de periode 1933-1945

menu Skip over navigation | Sla menu over

Schotel

naar museum

Schotel

Kunstenaar/ Vervaardiger
Anoniem (toegeschreven aan Giorgio Andreoli), Italië, 16e eeuw
Titel
Schotel
Jaartal
1525-1550
Techniek
Majolica
Afmetingen
Ø 35 cm
Inventarisnummer
T 3 (KN&V)
Categorie
Kunstnijverheid

Museum

Museum Boijmans Van Beuningen

Conclusie

Het is niet duidelijk wanneer en op welke wijze de schotel uit het bezit is geraakt van de Joodse familie Gutmann.

Toelichting

Sinds 1968 bevinden zich in Museum Boijmans Van Beuningen (eerst als bruikleen en sinds 1994 als schenking) elf stukken majolica uit de voormalige verzameling van de Duits Joodse bankier Eugen Gutmann (1840-1925). Deze collectie kwam na zijn overlijden onverdeeld in gemeenschappelijk eigendom van zijn zes kinderen waaronder zijn zoon F.B.E. (Fritz) Gutmann (1886-1944) die de collectie beheerde. Fritz Gutmann (die vanaf 1924 de Nederlandse nationaliteit verkreeg) woonde met zijn gezin op het landgoed Huize Bosbeek bij Heemstede, waar ook hij een eigen omvangrijke kunstcollectie bijeenbracht. Het is niet bekend of deze elf stukken eigendom waren van de erven Gutmann of van Fritz Gutmann en wanneer en op welke wijze ze van eigenaar zijn gewisseld. In 1941 en 1942 verkocht Fritz Gutmann objecten uit de collectie Eugen Gutmann en uit zijn eigen collectie aan diverse Duitse handelaren waaronder Karl Haberstock en Julius Böhler, om zijn vlucht met zijn echtgenote uit Nederland te bekostigen. In 1943 werden Fritz Gutmann en zijn echtgenote door de nazi’s opgepakt. Zij kwamen in concentratiekampen om het leven.

De elf stukken majolica werden in 1994 geschonken aan het museum als onderdeel van de collectie van Mr. J.W. Frederiks (1889-1962). Het is niet bekend wanneer en op welke wijze dhr. Frederiks de elf stukken majolica verwierf.

Update 2018

Op dit object ligt momenteel een restitutieverzoek, dat de Gemeente Rotterdam ter advisering voorlegt aan de Restitutiecommissie.

Update 2022

Na uitgebreid onderzoek door het Expertisecentrum Restitutie, in opdracht van de Restitutiecommissie, kan geen uitsluitsel worden gegeven over de herkomstgeschiedenis van de schalen tussen 1933 en 1955. Het is niet duidelijk geworden of er sprake is van onvrijwillig bezitsverlies gedurende die periode. Op initiatief van de Restitutiecommissie zijn erven en museum met elkaar in overleg gegaan en is een overeenkomst getroffen: de familie krijgt zes schalen terug in haar bezit, het museum behoudt er vijf. Daarmee heeft het familieverhaal van de Gutmann collectie een prominente plek in de vertelling over deze stukken in de museumcollectie samen met het kunsthistorische verhaal van Italiaanse majolica. De stukken zijn nu te zien in Depot Boijmans Van Beuningen. Een van de schalen die overgedragen is aan de familie Goodman, was toe aan restauratie en is zorgvuldig gerestaureerd in het nieuwe depot.

Reconstructie herkomst

1912 < > 1925-08-21 ?
Eugen Gutmann

Otto von Falke, Die Kunstsammlung Eugen Gutmann, Berlin 1912, Von Falke nr. 211; G. Gronau, The Bachstitz Gallery collection = La Galerie Bachstitz, Den Haag, The Bachstitz Gallery, ca. 1921-1930, 51

? 1921 < > 1924-07-29
Bachstitz Gallery, Den Haag. Consignatie

RKD: Archief Bachstitz Gallery, inventariskaart nr. 115; G. Gronau, The Bachstitz Gallery collection = La Galerie Bachstitz, Den Haag, The Bachstitz Gallery, ca. 1921-1930, 51

1924-07-29 < > ?
Eugen Gutmann of Fritz Gutmann

RKD: Archief Bachstitz Gallery, inventariskaart nr. 115

1925-08-21 < > ?
Erven Eugen Gutmann of Fritz Gutmann
? (vóór 1954-09-21) < > 1994
Mr. J.W. Frederiks (collectie), Den Haag

Archief Museum Boijmans Van Beuningen collectie Frederiks 632; E. Haverkamp Begemann, B. de Neeve, Kunstschatten uit Nederlandse verzamelingen, Museum Boymans, Rotterdam 1955, nr. 344, afb. p. 245

1994 < > heden
Museum Boijmans Van Beuningen (schenking collectie Frederiks aan de gemeente Rotterdam)

Archief Museum Boijmans Van Beuningen