Hoe werd het onderzoek uitgevoerd?

Onderzoek door de musea zelf

Onder inhoudelijk toezicht van de commissie Museale Verwervingen vanaf 1933 gaven de musea zelf invulling aan het onderzoek. Museummedewerkers werden ingezet om met behulp van het registratiesysteem en het museumarchief een eerste selectie te maken van de objecten die voor het onderzoek in aanmerking kwamen. Zo vielen aanwinsten van voor 1933 en kunstwerken gemaakt na 1945 buiten het onderzoek, als mede schenkingen uit oud familiebezit en objecten waarvan de volledige herkomstgeschiedenis al bekend was en waarvan was vastgesteld dat het niet om roofkunst ging.

Bij het onderzoek lag een bijzondere nadruk op de jaren 1933-1940 voor de objecten die in die jaren vanuit Duitsland en vanaf 1938 vanuit Oostenrijk naar ons land zijn gekomen en op de jaren 1948-1954, een periode waarin veel objecten met een problematische herkomstgeschiedenis op de markt kwamen. Het onderzoek naar de herkomstgeschiedenis van kunstvoorwerpen die na 1954 werden verworven, was gecompliceerd. Het ging om grote aantallen kunstwerken en aanwijzingen over een mogelijk problematische herkomstgeschiedenis waren vaak lastig te vinden. Het bleek lang niet altijd mogelijk de volledige herkomstgeschiedenis in kaart te brengen.

Voor vervolgonderzoek werden de beelddocumentatie en de bibliotheek van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie (RKD) geraadpleegd.  Met name veilingcatalogi zijn een belangrijke bron. Ook het archief van de Stichting Nederlands Kunstbezit (Nationaal Archief) was voor het onderzoek onmisbaar. Dit vervolgonderzoek vroeg om meer expertise. Hierbij bood de Museumvereniging ondersteuning. Op de website werden documenten ter ondersteuning en richtlijnen geboden maar in sommige gevallen bleek ook in de uitvoering van het onderzoek ondersteuning nodig. Op die manier konden objecten met een mogelijk problematische herkomstgeschiedenis in kaart worden gebracht. Alles is in het werk gesteld om de transacties en de verhalen achter de objecten zo volledig mogelijk te maken.

Richtlijnen

De Commissie Museale Verwervingen heeft de richtlijn, zoals opgesteld naar aanleiding van het museumonderzoek (1999) over de periode 1940-1948, voor het huidige onderzoek meer...