Voormalig onderzoek 1940-1948

Reactie Museum

Het museum meldt dat het herkomstonderzoek naar de verwervingen uit de periode 1940-1948 niet van toepassing is, aangezien de Zeeuwse Museumstichting (Zeeuws Museum) in 1961 is opgericht en pas na die tijd is gaan collectioneren. Voor die tijd bestond de collectie alleen uit objecten in eigendom van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen.

Schilderij van Toorop

Als punt van aandacht meldt de Zeeuwse Museumstichting een schilderij van Jan Toorop dat in 1981 is aangekocht in de Nederlandse kunsthandel. Een kleinzoon en erfgenaam van een Joods echtpaar uit Frankfurt am Main heeft in januari 1999 bij de Zeeuwse Museumstichting een claim ingediend ten aanzien van dit schilderij. De betrokkene deelde mede dat zijn grootouders voor de oorlog vanuit Duitsland naar Nederland zijn gevlucht, met achterlating van hun kunstcollectie. Gemeld werd dat de betreffende collectie rond 1938 in Frankfurt am Main door de Gestapo in beslag is genomen en later is verkocht. Het echtpaar is in 1944 omgekomen in het concentratiekamp Bergen Belsen.

De betrokkene heeft de Zeeuwse Museumstichting een kort na de oorlog door de familie van het omgekomen echtpaar opgestelde lijst getoond van in beslag genomen kunstwerken. Op deze lijst komt een schilderij van Toorop voor, waarvan de titel overeenstemt met het schilderij uit de Zeeuwse Museum. Het is bekend uit tentoonstellingscatalogi uit 1909 en 1912 dat het genoemde schilderij zich in de collectie van het echtpaar uit Frankfurt am Main bevond. Ook is er een familiefoto, uit het begin van de jaren twintig, waar een deel van het schilderij op te zien is. De erfgenaam heeft de Zeeuwse Museumstichting verzocht om teruggave van het kunstwerk.

In antwoord aan de kleinzoon heeft de Zeeuwse Museumstichting gesteld dat het schilderij in 1981 volledig te goeder trouw is gekocht met de steun van Vereniging Rembrandt. De stichting erkent dat het kunstwerk mogelijk afkomstig is uit de collectie van de grootouders van betrokkene, maar is van mening dat een sluitend bewijs nog niet verkregen is. Er zijn op dit moment gesprekken gaande, waarbij is afgesproken mede het oordeel in te winnen van de Commissie Museale Gedragslijn van de Nederlandse Museumvereniging en het bestuur van de Vereniging Rembrandt. Daarna zal de stichting een definitief standpunt innemen.  

Aanvullende reactie

Het museum meldt dat het bestuur van de Zeeuwse Museumstichting, op basis van het advies van de Commissie Museale Gedragslijn (gepubliceerd in Museumvisie juni 2000/2, Nr. 2 , pp.27-29) heeft vastgesteld dat het op juridische noch morele gronden gehouden is tot teruggave. De in het advies van de commissie vervatte aanbeveling om te kijken naar mogelijke alternatieve redelijke en billijke oplossingen heeft het bestuur opgevolgd door op 29 juni 2000 advocaat van de claimant te vragen daartoe met voorstellen te komen.